İran devlet televizyonuna nazaran, Abdullahiyan, başşehir Tahran’ı ziyaret eden Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamed el-Busaidi ile gerçekleştirdiği görüşmesi sonrası açıklamalarda bulundu.
Rusya’nın KİK ile düzenlediği toplantı sonrasında yayımlanan sonuç bildirisinde Basra Körfezi’ndeki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarına ait İran’ın reaksiyonunu çeken sözlere değinen Abdullahiyan, “Bu bildiriye İran’ın toprak bütünlüğü dahil edildi. Fakat İran; egemenlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğü konusunda hiçbir tarafa hiçbir biçimde müsamaha göstermez.” dedi.
Söz konusu adaların “İran topraklarının bir parçası” olduğunu söyleyen Abdullahiyan, “Rusya’nın Büyükelçisini bakanlığımıza çağırdıktan sonra diplomatik kanallardan Rus yetkililerden açıklamalar aldık lakin bu açıklamaları kâfi görmüyoruz ve Rusya’nın yahut rastgele bir tarafın İran’ın toprak bütünlüğü konusunda açıklama ya da müdahalelerine karşı asla bu prosedürü tekrar etmeyeceğiz.” diye konuştu.
Abdullahiyan, Ukrayna’daki duruma ait ise “Uluslararası hukuka dayalı olarak her ülkenin toprak bütünlüğüne hürmet gösterilmesi gerektiğine inanıyoruz. Ukrayna dahil tüm ülkelerin toprak bütünlüğünü vurguluyor, savaşın durdurulmasında ve siyasi tahlile odaklanılmasında ısrar ediyor ve çatışmanın taraflarından siyasi müzakere yoluna dönmelerini istiyoruz.” tabirlerini kullandı.
Moskova’daki Rusya Dışişleri Bakanlığında 10 Temmuz’da düzenlenen “Rusya-Körfez İşbirliği Kurulu 6. Stratejik Diyalog Toplantısı” sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, “BAE’nin, Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı uyuşmazlığa memleketler arası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir tahlile ulaşma teşebbüsü dahil olmak üzere tüm barışçıl uğraşlara destek” vurgusu yapılmıştı.
İran’da büyük reaksiyon çeken bildiri üzerine Rusya’nın Tahran Büyükelçisi Alexey Yurievich Dedov Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı. Rus Büyükelçi’ye “söz konusu adaların sonsuza kadar İran’a ilişkin olduğu ve Rusya’dan bu husustaki yaklaşımını düzeltmesinin beklendiği” söz edilmişti.
Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik pozisyonda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet savında bulunuyor.
Adalar 1971’e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971’de İngiltere’nin adaların denetimini BAE’ye devrederek çekilmesinin çabucak akabinde İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran’ı “işgalci” olarak niteliyor.
Adaları, topraklarının bir modülü olarak kabul eden ve üzerindeki haklarının tarihî olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, süreksiz olarak 1903’te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971’de iade edildiğini münasebetiyle “o tarihte şimdi kurulmamış olan BAE’nin hakimiyet tezinde bulunamayacağını” savunuyor.
BAE ise adalardaki hak argümanı doğrultusunda Arap ülkeleri ve memleketler arası kuruluşlar nezdinde teşebbüslerde bulunuyor.
İran, Aralık 2022’de Suudi Arabistan’da düzenlenen Çin-KİK Tepesi sonrasında da üç ada hakkında BAE’nin tezlerini savunan değerlendirmelere emsal bir reaksiyon vermiş ve Çin’in Tahran Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığına çağırmıştı.
